خرید مادربرد گیمینگ
مادربرد یا برد اصلی که نوعی تخته مداری الکتریکی است، در واقع به عنوان مرکز ارتباطات رایانه شناخته میشود. بخش های گوناگون یک کامپیوتر روی این قسمت سوار شده و مادربر دو وظیفه اصلی، اتصال اجزا به یکدیگر و تامین انرژی الکتریکی آنها را به عهده میگیرد. مادربرد از بااهمیت و حیاتیترین قطعات کامپیوتر است با این حال نقش تعیین کنندهای در عملکرد سیستم شما نخواهد داشت.
تفاوت بین مادربردها، فارغ از چیپست و پلتفرم، غالبا به امکانات جانبی آنها محدود میشود. این امکانات جانبی شامل تعدد و کیفیت اسلاتهای ورودی، مدار تغذیهی قدرتمندتر برای اورکلاک، قطعات الکترونیکی با کیفیتتر برای تحمل حرارت بیشتر، ماژول وای فای، تراشههای کنترلی، کنترلرهای نورپردازی آر جی بی و غیره میشود. در ادامه به تفضیل به بررسی تمامی این مسائل میپردازیم.
.
.
پلتفرم: اینتل در برابر ایامدی
در خرید یک سیستم کامپیوتر، اولین قدم انتخاب پردازنده و تعیین پلتفرم مربوط به آن است. شما در این قسمت پردازندههای اینتل و محصولات ایامدی را به عنوان تنها گزینههای معمول انتخاب کرده و سپس با توجه به پلتفرم انتخابی اقدام به خرید مادربرد و سپس سایر قطعات بپردازید.
مادربرد و پردازنده شما بایستی از یکی از دو پلتفرم اینتل و یا ای ام دی باشد تا به صورت کاملا سازگار با یکدیگر کار کنند باشد شما قادرید بسته به بودجه و امکانات مورد نیاز خود از بین پردازندههای یکی از این دو کمپانی انتخاب کرده و سپس مادربرد را نیز متناسب با پلتفرم پردازندهی و نیاز آن خریداری کنید.
در نظر داشته باشید که تمامی پردازندهها و مادربردها از یک برند با یکدیگر سازگار نبوده و به شما اجازهی بهره وری کامل از تمام توان قطعات را نخواهند داد. عوامل زیادی نظیر نسل پردازنده، چیپست مادربرد و درگاهها در تعیین عملکرد این دو قطعه کنار هم تاثیر گذارند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
چیپست مادربرد
زمانی که از چیپست مادربرد صحبت میکنیم، در واقع به خانوادهی مادربرد اشاره داریم. هر خانواده بسته به هدف تولید مجهز به یک تعداد درگاه و ورودی بود و از یک سری تکنولوژی پشتیبانی میکند. در واقع چیپست است که به شما امکان ترکیب سایر قطعات را به عنوان میزبان میدهد و در تعیین کامپوننت هایی نظیر کارت گرافیک و رم نیز نقشی حیاتی ایفا میکند.
با این حال پردازنده مرکزی یا CPU است که چیپست مادربرد را تعیین میکند. پس زمانی که پردازندهی جدیدی معرفی میشود، بایستی انتظار مادربرد جدیدی نیز بکشیم. به همین ترتیب همزمان و یا پس از بازه کوتاهی بردهای از خانوادهی برد اول اما با امکانات محدودتر معرفی میشوند که همگی از یک سری چیپست بوده و به منظور پشتیبانی از نسل جدید پردازنده برای کامپیوترهای مین استریم و سبکتر مورد استفاده قرار میگیرند.
.
.
توضیح تمامی این خانوادهها و کاربردهایشان در این مقاله نمیگنجد. با این وجود در ادامه تلاش میکنم تا به معرفی رایجترین چیپستهای دسکتاپ و بازار هدفشان بپردازم. قضیه در سمت اینتل کمی سادهتر است چرا که همانند جدول هر سری دسکتاپ معرف یک سری امکانات ثابت هستند. توجه کنید که در تعداد درگاهها به ماکسیمم مدل پرچمدار هر سری اشاره شده است.
اما انتخابها در سوی ای ام دی با توجه تنوع خانوادههای سوکت ای ام 4 کمی بیشتر است. همانند جدول پیشین در این جدول نیز منظور از ماکسیمم مدل پرچمدار هر خانواده است.
.
چیپست مادربرد AMD | اورکلاک | درگاه PCIe | درگاه USB |
سری B | پشتیبانی میکند | ماکسیمم 20 لاین (نسل چهار) | تا 6 درگاه USB 3.2 نسل دو |
سری A | پشتیبانی نمیکند | ماکسیمم 26 لاین (نسل سه) | تا 5 درگاه USB 3.2 نسل دو |
سری X | پشتیبانی میکند | ماکسیمم 36 لاین (نسل چهار) | تا 12 درگاه USB 3.2 نسل دو |
.
با این حال در این دو جدول ما تنها به اختصار برخی از خانوادههای رایج دسکتاپ هر پلتفرم را معرفی نمودیم. برای کسب اطلاعات دقیقتر و همچنین جزییات به روزتر میتوانید از راهنما و کاتالوگ چیپستهای اینتل و چیپست های ای ام کمک بگیرید.
در نهایت اما بهترین شیوه انتخاب، تعیین مدل به مدل و سازگار با پردازندهی مرکزی شماست. برای مثال اگر پردازندههای سطح بالا و قدرتمند را تهیه میکنید باید سراغ مادربردهایی با چیپست اینتل ایکس 299(اینتل) و ایکس 399(ای ام دی) بروید.
اما برای کاربران مین استریمی که فقط میخواهند یک کارت گرافیک و چند درایو نصب کنند، انتخاب چیپستهای زیر زد 370(اینتل) یا ایکس370(ای ام دی) کافی خواهد بود.
اگر مادربردهای بی360 ، کیو370 ،اچ370 و یا اچ 310 را در سمت intel برگزینید، گزینه اورکلاک را از دست خواهید داد. اگرچه به هر حال تنها تعداد اندکی از پردازندههای میان رده اینتل قابلیت اورکلاک دارند (آنهایی که به عبارت "کی" مختوم میشوند). اما این چیپ ستهای کاهش یافته در واقع جدیدتر از زد370 هستند که برخی ویژگی ها (مانند پشتیبانی یکپارچه یو اس بی 3.1 و جن 2) را که زد370 اینتل ندارد را به کاربر ارائه میدهند. برای بهرهمندی از جدیدترین و بهترین ویژگی های اینتل، به علاوه گزینههای اورکلاک بهتر است مادربردهایی با چیپست زد390 راانتخاب کنید.
در سمت AMD، مادربردهای بی550، بی350، بی450 و حتی بی300 از اورکلاک پشتیبانی میکنند. اگرچه با تهیهی این مادبردها، برخی از پورتهای سریع یو اس بی و ساتا را از طریق چیپست ایکس370 از دست خواهید داد. اگر به پورت و درایو بیشتری احتیاج دارید، افزایش هزینه بابت یک مادربرد با چیپست ایکس370 و ایکس470 ارزش دارد.
در سمت اینتل چیپست زد690 جدیدترین مدل های اند سری زد و در سوی ای ام دی چیپست ایکس570 تازهترین عضو خانواده است که جدیدترین امکانات نظیر درگاههای پرسرعت ساتا و پی سی ال ای را همراه دارد. با این حال معرفی پردازندههای قدرتمند نسل دوازدهم اینتل خبر از عرضهی بردهایی جدید را در هر دو سویه میدهد.
فرم فاکتور
مبحث قابل تامل دیگر در خرید مادربرد، فرم فاکتور و یا به شکل صحیحتر ابعاد مادربرد است. مادربردهای موجود در بازار بسته به شکل و اندازه در دسترسشان به طور کلی در چهار دسته بندی ای تی ایکس و میکرو ای تی ایکس و مینی آی تی ایکس و البته ای آی تی ایکس قرار میگیرند. شما بایستی با توجه به سایز مادربرد و فضای موردنظر آن اقدام به خرید کیس نمایید.
نخستینبار در سال 1995، اینتل فرم فاکتور ای تی ایکس را معرفی کرد که هنوز پس از گذشت بیش از بیست سال، این فرم فاکتور همچنان استاندارد و غالب کاربردهای دفتری و خانگی است.
ای تی ایکس با ابعاد 305 در 244 میلیمتر بزرگترین و پرکاربردترین اندازهای است که به صورت رایج میبینیم. در ادامه به منظور راحتی هرچه بیشتر شما، ابعاد دقیق هر فرم فاکتور را ذکر میکنیم.
.
فرم فاکتور | طول (سانتی متر) | عرض (سانتی متر) |
EATX | 30.5 | 26.6 |
ATX | 30.5 | 24.4 |
MicroATX | 24.4 | 24.4 |
Mini-ITX | 17 | 17 |
.
.
سوکت مادربرد
سوکت مادربرد در واقع قسمتی است که پردازنده روی آن سوار میشود. طی سالیان متمادی، شاهد معرفی انواع مختلفی از سوکتهای پردازنده بودهایم؛ اما در حال حاضر، بیشتر از سوکتهای پی جی ای، ال جی ای و بی جی ای در ساخت مادربردها استفاده میشود. به صورت کلی پی جی ای از پین های پردازنده استفاده میکنند، ال جی ای از پینهای پردازنده به نفع پینهای موجود در سوکت مادربرد صرف نظر میکنند و بی جی ای از توپ های لحیم شده برای اتصال به سیستم استفاده میکنند. سوکتهای بی جی ای بهطور دائمی به مادربرد متصل میشود و به همین دلیل، امکان بهروزرسانی پردازنده وجود نخواهد داشت.
.
.
پردازندههای چند سال اخیر ساخته شده توسط اینتل از نوع بدون پین و پردازندههای ساخته شده توسط ای ام دی از نوع پیندار هستند.
پس باید در نظر داشت که پردازندهای که تهیه میکنید با مادربرد مورد نظر و آرایش سوکتهای آن سازگار و از یک پلتفرم باشد. علاوه بر این سازگاری سخت افزاری، شما باید به همگام بودن بایوس مادربرد با پردازنده خود نیز توجه کنید.
با این حال، فرم رایج امروزی در غالب بردهای اینتلی ال جی ای است. هرچند با توجه به تفاوت نسل، هر یک از چیپستهای پردازنده با نسل خاصی از بردهای ال جی ای اینتل سازگاری دارند که در ادامه به منظور تفهیم آسانتر به صورت گذرا، به معرفی جدیدترین چیپستها و سوکت سازگارشان میپردازیم.
.
چیپست پردازنده اینتل | سوکت سازگار |
نسل دوازدهم | LGA 1700 |
نسل یازدهم و دهم | LGA 1200 |
نسل هشتم و نهم | LGA 1151 |
X299 | LGA 2066 |
.
با این حال اوضاع در سوی ای ام دی کمی متفاوت است. این کمپانی که سابقهی کمتری در تولید پردازندههای دسکتاپ دارد، برای تعیین سوکتها از استاندارد نسبتا ثابتی در این سالها بهره نبرده است. با این حال از سال 2017 این کمپانی در حال استفاده از سوکتهای ای ام 4 استفاده است که از نظر فیزیکی تماما مشابه هستند. با این حال تمامی این بردها با سه نسل پردازندههای ای ام دی سازگاری ندارند.در ادامه نیز به صورت گذرا، به جدیدترین چیپستهای ای ام دی و سوکتهای سازگار با آن میپردازیم.
.
چیپست پردازنده اینتل | برد با سوکت سازگار |
Ryzen Zen 2 و Ryzen Zen 3 | بردهای نسل سوم A520 و B550 و X570 |
Zen+ و Ryzen Zen 2 و Ryzen Zen 3 (در صورت آپدیت بایوس) | بردهای نسل دوم B450 و X470 |
Zen+ و Ryzen Zen 2 و Ryzen Zen | بردهای نسل اول A320 و B350 و X370 |